Η αύξηση του μέσου όρου ζωής στις χώρες της Δύσης, έχει σαν αποτέλεσμα και την αύξηση της συχνότητας παθήσεων της τρίτης ηλικίας, όπως οι άνοιες.
Περισσότεροι από 24 εκατομμύρια άτομα είναι σήμερα οι πάσχοντες ανά τον κόσμο, αριθμός ο οποίος αναμένεται να διπλασιαστεί στα επόμενα 20 χρόνια, καθιστώντας την άνοια μείζον ιατρικό, κοινωνικό και οικονομικό πρόβλημα.
Ο όρος “άνοια”, χρησιμοποιείται για να εκφράσει την έκπτωση των νοητικών λειτουργιών του ατόμου.
Αρχικά επηρεάζονται οι λειτουργίες της μνήμης και στη συνέχεια, με το πέρασμα του χρόνου εμφανίζονται ολοένα και περισσότερα συμπτώματα όπως δυσκολία στο χειρισμό των αντικειμένων ή στο ντύσιμο , διαταραχή της συγκέντρωσης, της χρήσης του λόγου, της ικανότητας επίλυσης προβλημάτων , του προσανατολισμού, της αναγνώρισης προσώπων…
Συνυπάρχουν ,επίσης ,μεταβολές στην προσωπικότητα συχνά με κοινωνικά μη αποδεκτή συμπεριφορά . Πολύ συχνό φαινόμενο αποτελεί και η εμφάνιση παραληρημάτων και ψευδαισθήσεων όπου ο ασθενής ακούει, βλέπει ή «ζει» καταστάσεις που δεν υπάρχουν στην πραγματικότητα. Σε πλέον προχωρημένα στάδια, εμφανίζονται προβλήματα στην κίνηση τα οποία και καθηλώνουν εν τέλει τον ασθενή στο κρεβάτι, και τον φέρνουν αντιμέτωπο με κινδύνους όπως πνευμονίες από εισρόφηση, ουρολοιμώξεις, κατακλίσεις…
Η νόσος εκδηλώνεται ύπουλα και ακολουθεί μια αδυσώπητη πορεία γνωστικής αλλά και σωματικής επιδείνωσης που έχει σαν αποτέλεσμα την μείωση της ποιότητας ζωής και της λειτουργικότητας του ασθενή στην καθημερινότητά του και τελικά την πλήρη αποδιοργάνωση της προσωπικότητάς του.
Συνήθως εμφανίζεται σε άτομα ηλικίας άνω των 65 ετών, ενώ είναι σχετικά σπάνια σε μικρότερες ηλικίες.
Σαφής κληρονομική προδιάθεση αναγνωρίζεται σε ποσοστό περίπου 5% των πασχόντων. Στις περιπτώσεις αυτές η ηλικία έναρξης της νόσου είναι σχετικά μικρότερη, μεταξύ 40 και 60 ετών.
Η πιο συχνή μορφή άνοιας είναι η νόσος Αλτσχάιμερ που ευθύνεται για περισσότερες από τις μισές περιπτώσεις της νόσου, η αμέσως επόμενη σε συχνότητα είναι η αγγειακή άνοια, η οποία προκαλείται από πολλαπλά εγκεφαλικά επεισόδια. Άλλες μορφές άνοιας οφείλονται σε σπανιότερα αίτια.
Σε κάποιες περιπτώσεις η άνοια εμφανίζεται ως επακόλουθο υποκείμενου σωματικού νοσήματος όπως οι διαταραχές του θυρεοειδούς, η έλλειψη από τον οργανισμό συγκεκριμένων βιταμινών (Β12) και ιχνοστοιχείων…. Μπορεί επίσης να αποτελεί σύμπτωμα όγκου του εγκεφάλου, να είναι αποτέλεσμα τραυματισμού ή τοξικής δράσης στον εγκέφαλο ουσιών όπως το αλκοόλ.
Τέλος, ορισμένες ψυχικές παθήσεις, όπως η κατάθλιψη και η γενικευμένη αγχώδης διαταραχή, μπορεί να προκαλέσουν διαταραχές στη μνήμη που να μοιάζουν με άνοια.
Συχνά, η άνοια συνυπάρχει με νευροεκφυλιστικές διαταραχές όπως Πάρκινσον, Σκλήρυνση κατά πλάκας κ.τ.λ.
Η εικόνα του ηλικιωμένου ατόμου που ρωτάει συνέχεια τα ίδια πράγματα , ξεχνά αναμμένη την κουζίνα , χάνεται γιατί δεν θυμάται να γυρίσει σπίτι αλλά θυμάται πολύ καλά τα γεγονότα της νιότης του και τις εγκυκλοπαιδικές του γνώσεις, είναι γνώριμη σε όλους μας.
Τα μέλη της οικογένειας είναι αυτά που αντιλαμβάνονται πρώτα τις αλλαγές στον δικό τους άνθρωπο, έτσι εάν διαπιστώσουν συμπτώματα σαν αυτά που έχουν προαναφερθεί οφείλουν να συμβουλευτούν το νευρολόγο τους ώστε να τεθεί η σωστή διάγνωση.
Η έγκαιρη και ακριβής διάγνωση βοηθά τον ασθενή και τον φροντιστή να είναι καλύτερα προετοιμασμένοι ώστε να περάσουν ομαλά τα διάφορα στάδια της νόσου και αποτελεί φυσικά προϋπόθεση μιας αποτελεσματικής θεραπείας. Δυστυχώς, όμως, συνήθως οι ανοϊκοί ασθενείς εξετάζονται από ειδικό ιατρό κατά μέσο όρο τρία χρόνια αφού εμφανίσουν τις πρώτες ενδείξεις της νόσου.
Θεραπεία που να ανακόπτει την πορεία της άνοιας ή να αναδομεί τον κατεστραμμένο εγκεφαλικό ιστό δεν υπάρχει. Υπάρχουν όμως αγωγές που βοηθούν στο να μειωθεί ο βαθμός απώλειας των εγκεφαλικών κυττάρων, καθυστερώντας έτσι την επιδείνωση, εφόσον βέβαια χρησιμοποιηθούν από την αρχή της νόσου.
Οσον αφορά στην πρόληψη, που πάντα είναι προτιμότερη, ο γιατρός σας θα σας βοηθήσει να μειώσετε όλους τους παράγοντες κινδύνου που θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε νοητική έκπτωση. Πέραν της φαρμακευτικής αγωγής, επίσης, ο γιατρός θα δώσει στους φροντιστές πρακτικές συμβουλές που θα τους βοηθήσουν στο δύσκολο έργο της φροντίδας του ανοϊκου ασθενή .
Στο ιατρείο μας πραγματοποιούνται τέστ μνήμης, προτείνονται συγκεκριμένες ασκήσεις εγκεφαλικής ενδυνάμωσης για τους ασθενείς καθώς και συγκεκριμένες οδηγίες -συμβουλές προς τους φροντιστές