Ο πόνος στο κεφάλι (πονοκέφαλος ή επιστημονικά κεφαλαλγία) αποτελεί το πρώτο σε συχνότητα νευρολογικό σύμπτωμα και μια κοινή νευρολογική πάθηση.
Πάνω από το 90% των ανθρώπων θα παρουσιάσει πονοκέφαλο κάποια στιγμή στη ζωή του, με την πλειοψηφία των περιστατικών να αφορά σε γυναίκες , πιθανότατα λόγω ορμονικών παραγόντων.
Σύμφωνα με την τελευταία κατάταξη της Διεθνούς Εταιρίας Κεφαλαλγίας υπάρχουν 14 διαφορετικές κατηγορίες κεφαλαλγίας με πολλαπλές υποκατηγορίες η καθεμία.
Οι αιτίες, με αλλά λόγια, μπορεί να είναι εκατοντάδες, από απλές παθήσεις των αυτιών , των ματιών ή της μύτης έως πιο σύνθετες και απειλητικές για τη ζωή ,όπως ένας όγκος ή ένα ανεύρυσμα στον εγκέφαλο. Λόγω αυτής της πολυπλοκότητας, συνήθως, η διαγνωστική προσέγγιση και κατ΄επέκταση θεραπεία από ιατρό ο οποίος στερείται των βασικών γνώσεων της νευρολογίας παρουσιάζει δυσκολίες.
Μην αποθαρρύνεστε, λοιπόν, εάν έχετε επισκεφθεί ιατρούς διαφόρων ειδικοτήτων χωρίς να βρεθεί λύση. Ενας εξειδικευμένος στην αντιμετώπιση κεφαλαλγιών νευρολόγος είναι ο κατάλληλος να σας βοηθήσει !!
Στην συντριπτική τους πλειοψηφία, οι κεφαλαλγίες δεν είναι θανατηφόρες και εμφανίζονται χωρίς συγκεκριμένη αιτία, γι’ αυτό αποκαλούνται πρωτοπαθείς. Παραδείγματα πρωτοπαθών κεφαλαλγιών είναι η ημικρανία, η κεφαλαλγία τύπου τάσεως και η αθροιστική κεφαλαλγία. Αυτού του είδους οι πονοκέφαλοι, παρότι δεν είναι όπως αναφέρθηκε επικίνδυνοι, ταλαιπωρούν τους πάσχοντες δυσχεραίνοντας την καθημερινότητα τους και μειώνοντας σημαντικά την ποιότητα της ζωής τους, οπότε οφείλουμε να τις αντιμετωπίσουμε με σοβαρότητα.
Το ιστορικό και η νευρολογική κλινική εξέταση αποτελούν για τον νευρολόγο τα βασικά στοιχεία προσέγγισης με τον ασθενή που αιτιάται κεφαλαλγία.
Ανάλογα με τον τρόπο έναρξης, την εντόπιση ,επέκταση, διάρκεια, συχνότητα, τα πρόδρομα και συνοδά συμπτώματα και τους χαρακτήρες της κεφαλαλγίας θα γίνει η κατάταξή της σε συγκεκριμένη κατηγορία. Ο ιατρός θα συστήσει ,εάν χρειάζεται, παρακλινικό έλεγχο με συγκεκριμένες εξετάσεις και θα ακολουθηθεί η κατάλληλη θεραπεία. Υπάρχουν σκευάσματα που χρησιμοποιούνται για την αντιμετώπιση της κρίσης, καθώς και άλλα που χορηγούνται προληπτικά, κυρίως στην ημικρανία, έτσι ώστε να προλάβουν την εμφάνιση ή να μειώσουν την ένταση και συχνότητα του πόνου. Μια προσέγγιση, με ενθαρρυντικά αποτελέσματα που φαίνεται να κερδίζει όλο και περισσότερο έδαφος είναι η χρήση της αλλαντοτοξίνης (του γνωστού botox) σε προσεκτικά επιλεγμένους ασθενείς με χρόνια ημικρανία. Επίσης, η κυκλοφορία στο εμπόριο ειδικά σχεδιασμένων φαρμάκων (μονοκλωνικά αντισώματα) που μπλοκάρουν ένα πεπτίδιο που συμμετέχει στην δημιουργία του πόνου της ημικρανίας, προαναγγέλλουν μια νέα εποχή στην αντιμετώπιση αυτής της νόσου.
Ο νευρολόγος θα επισημάνει στον ασθενή όλους εκείνους τους παράγοντες που θα μπορούσαν να του προκαλέσουν κρίσεις κεφαλαλγίας και θα προτείνει αλλαγές στον καθημερινό τρόπο ζωής έτσι ώστε αυτές να μειωθούν.
Θα προτείνει, επίσης, συγκεκριμένες αγωγές στην περίπτωση εγκυμοσύνης, εμμηνόπαυσης , σε άτομα τρίτης ηλικίας , σε ασθενείς που πάσχουν και από άλλες ασθένειες και τέλος σε όσους κάνουν κατάχρηση παυσιπόνων.
Οφείλει να συζητήσει με τον ασθενή για το αν υπάρχουν εναλλακτικές μορφές θεραπείας και κατά πόσο πραγματικά θα μπορούσαν να τον βοηθήσουν.
Τέλος, ο θεράπων ιατρός θα πρέπει να είναι σε θέση να αναγνωρίσει άμεσα τις περιπτώσεις όπου ο πονοκέφαλος αποτελεί σύμπτωμα σοβαρότερης νόσου και ανάλογα να πράξει.
Σε γενικές γραμμές, οι καταστάσεις εκείνες οι οποίες χρήζουν περαιτέρω διερεύνησης και κατά τις οποίες ο ασθενής θα πρέπει χωρίς χρονοτριβή να απευθυνθεί στον ιατρό του, είναι οι εξής:
- Πρωτοεμφανιζόμενη κεφαλαλγία σε παιδική, εφηβική ηλικία και σε ηλικίες άνω των 50.
- Αλλαγή των χαρακτηριστικών της κεφαλαλγίας (ένταση, διάρκεια, συνοδά συμπτώματα…) σε ασθενή με γνωστό ιστορικό πονοκεφάλων.
- Εντονης βαρύτητας και ειδικά αιφνίδιας έναρξης κεφαλαλγία (περιγράφεται ως “ο χειρότερος πονοκέφαλος της ζωής μου”)
- Υποψία λοίμωξης (μηνιγγίτιδα, εγκεφαλίτιδα), όπου συνοδεύεται από πυρετό.
- Εμφάνιση επίμονων , εντεινόμενων εμέτων.
- Κεφαλαλγία που αφυπνίζει τον ασθενή τη νύχτα
- Κεφαλαλγία που επιδεινώνεται με βήχα, πταρμό, άσκηση…
Επίσης, όπως φαίνεται σε πρόσφατες μελέτες μια συγκεκριμένη μορφή ημικρανίας ( Ημικρανία με αύρα) , πιθανότατα αυξάνει τον κίνδυνο εμφράγματος ή εγκεφαλικού στους πάσχοντες – κυρίως γυναίκες- εάν δεν αντιμετωπισθεί σωστά.
Οι κεφαλαλγίες στο παρελθόν είχαν υποτιμηθεί σαν πρόβλημα δημόσιας υγείας τόσο από τους πάσχοντες όσο και από τον ιατρικό κλάδο.
Πλέον γνωρίζουμε ότι οι συχνές κεφαλαλγίες μειώνουν κατά πολύ την λειτουργικότητα και την καθημερινή ποιότητα ζωής των ασθενών και έχουν σοβαρή επίδραση στον εργασιακό τομέα καθώς εξαναγκάζουν σε μειωμένη αποδοτικότητα ή και συχνές απουσίες από την δουλειά.
Ακόμη λοιπόν και στις περιπτώσεις εκείνες που έχουμε να κάνουμε με μια καλοήθη μορφή πονοκεφάλου, που δεν «σκοτώνει», οφείλουμε να την αντιμετωπίσουμε δραστικά. Η σωστή ενημέρωση του ατόμου που πάσχει για τις διαθέσιμες θεραπευτικές επιλογές (φαρμακευτικές και μη) με τις πιθανές παρενέργειες καθώς και η παρότρυνσή του να συμμετέχει ενεργά στην πορεία της νόσου του είναι καθοριστικής σημασίας.
Μόνο μια καλή σχέση θεραπευτή-θεραπευόμενου, οι οποίοι μαζί θα θεσπίσουν τους στόχους και το θεραπευτικό τους πλάνο, θα οδηγήσει στην ελάττωση των κρίσεων και συχνά στη μείωση της χρήσης φαρμάκων που θα πρέπει να είναι πάντα το ζητούμενο.